CAMS - dutch-meteor-society

Terugkeer van de Andromediden in 2024

Cams netwerk legt uitbarsting vast

De Andromididen hebben in de 19e eeuw grootste sterrenregens gegeven. De zwerm is geassocieerd met de gedesintegreerde komeet 3D/Biela.
Rond 1846 brak deze komeet in twee delen en in 1872 keerde de komeet niet terug. In plaats daarna waren er dat jaar grootste sterrenregens te zien. Het fenomeen herhaalde zich in 1885.
Peter Jenniskens, SETI Institute and NASA Ames Research Center; A. Howell, Cameras for Allsky Meteor Surveillance (CAMS) low-light video survey, Florida; C. Johannink and M. Breukers, CAMS BeNeLux; N. Moskovitz, Lowell Observatory;
and L. Juneau, CAMS Arkansas, rapporteerden de terugkeer van de roemruchte meteorenzwerm. De waarnemingen betreffen de phi-Cassiopeiiden (IAU zwerm nr. 446), een component van de Andromediden van komeet 3D/Biela gedurende de periode van 28 november tot 4 december 2024.
In totaal werden 31 december phi-Cassiopeiiden simultaan vastgelegd door CAMS BeNeLux, 25 stuks door LO-CAMS, 21 door CAMS California, 14 door CAMS Florida en 6 door CAMS Arkansas.
Gedurende deze periode nam de activiteit geleidelijk aan toe en gaf een maximum bij zonslengte 251°.08 ± 0°.12 (equinox J2000.0) op 3 december, waarna de activiteit zeer snel afnam.
Tijdens de piek kwamen de meteoren vanuit de geocentrische radiantpositie RA=20°.6 ± 1°.3, Decl = +55°.6 ± 0°.6 met een geocentrische snelheid van 17.3 ± 1.2 km/s. Een vergelijkbare uitbarsting werd gezien in 2011 maar niet in tussengelegen jaren.
In 2011 lag de radiant bij RA=20°.0 +/- 0°.2, Decl.=+57°.7±0°.2 met Vg = 16.4 ± 0.2 km/s tijdens de piek bij zonslengte 251°.88 ± 0°.14.

Bron:
Electronic Telegram No. 5500
Central Bureau for Astronomical Telegrams
Oxford; Cambridge, MA 02138; U.S.A.

De komeet van Biela in 1846 in een oude prent.

Boötiden lieten zich zien!

Vuurbol boven de Noordzee

In de eerste dagen van het jaar vragen de Boötiden, in het verleden ook wel Quadrantiden genoemd, onze aandacht.
Slechts zelden laat deze zwerm zich in volle glorie waarnemen. Met een kortdurend maximum op 3 of 4 januari is de kans op een langdurig heldere periode nét tijdens het maximum in onze streken gering.
Toch deden de Boötiden van zich spreken in de eerste dagen van 2025. Zo legde het CAMS netwerk een groot aantal Boötiden vanuit meerdere posten vast. Daaruit kon een fraaie radiantplot worden afgeleid. De Boötiden zijn als zwerm duidelijk herkenbaar.

Vuurbol

Op 3 januari 2025 om 20:27:26 UT verscheen een zeer helder exemplaar van deze zwerm boven de Noordzee. De weersomstandigheden in Nederland en België waren op dat moment zeer wisselend maar tussen de buien door konden maar liefst zes posten van het Europees Netwerk de vuurbol vastleggen: EN901 Humain, EN902 Engelmanshoven, EN903 Terschelling, EN905 Benningbroek, EN907 Oostkapelle en EN908 Ermelo. Voor de dichtstbijzijnde posten, Terschelling en Benningbroek, vormde de vuurbol een fraaie verschijning aan de hemel.
Voor de verste post, Humain, lag het beginpunt op een afstand van meer dan 400 kilometer.
De oplichthoogte was 96,5 km en de uitdoofhoogte 65,3 km. Het 127 km lange traject werd in ruim 3 seconden afgelegd.
Voor wie toevallig buiten liep en in de juiste richting keek, vormde deze vuurbol een mooi spektakel, door sommigen wellicht voor verlaat nieuwjaarsvuurwerk aangezien.

Projectie van het traject van de vuurbol van 3 januari 2025 20:27:26 UT op het zeeoppervlak. De groen gemarkeerde posten hebben de vuurbol vastgelegd.

Radiantplot van de Bootiden in de nacht van 2 op 3 januari 2025, gebaseerd op CAMS data. De radiantpositie van de Boötiden is duidelijk herkenbaar.
Data CAMS BeNeLux / Carl Johannink.

De Boötide vuurbol van 3 januari 2025 20:27:26 UT vastgelegd door all-sky station EN905 in Benningbroek (foto: Jos Nijland)

Dezelfde vuurbol, gefotografeerd op station EN908 te Ermelo. Foto: Koen Miskotte

Tussen de wolken door, gefotografeerd vanaf Terschelling, station EN903. Foto: Marco Verstraaten.

Videonetwerken ontdekken nieuwe meteorenzwerm

nu Capricoriniden zichtbaar tijdens de Perseïden periode

Peter Jenniskens, SETI Institute en NASA Ames Research Center, meldt de ontdekking van een nieuwe bevestigde meteorenzwerm met langzame meteoren met een radiant in de buurt van de ster nu Cap tijdens de zichtbaarheidsperiode van de Perseïden in 2024.
De radiant bevond zich net onder die van de alfa-Capricorniden zwerm in de periode van 10 tot 15 augustus.
Deze meteorenzwerm werd voor het eerst gedetecteerd met videowaarnemingen op 3 augustus 2024 en voor het laatst op 16 augustus 2024. De activiteit van de zwerm omspant de zonslengte-periode 131,3 tot 143,5 graden en is gecentreerd op 139,05 graden (equinox J2000.0).
62 leden van de nieuwe zwerm werden simultaan vastgelegd door CAMS New Zealand (gecoördineerd door J. Baggaley, University of Canterbury; en J. Scott, University of Otago), 24 door CAMS Australia (H. Devillepoix, Curtin University; en D. Rollinson), 19 door CAMS BeNeLux (C. Johannink en M. Breukers), 11 door LO-CAMS in Arizona (N. Moskovitz, Lowell Observatory), 6 door CAMS Namibië (T. Hanke, E. Fahl, en R.van Wyk, HESS Collaboration), 3 door CAMS Chili (S. Heathcote, NOIRLAB en Cerro Tololo; en E. Jehin, Universiteit van Luik), 3 door het UAEAstronomical Camera Network (M. Odeh, International Astronomical Center), één door CAMS Arkansas (L. Juneau) en één door CAMS California (J. Albers, B. Grigsby, E. Egland en T. Beck).
De meest productieve van deze netwerken nemen ook deel aan het Global Meteor Network. De simultaan vastgelegde meteoren waren meestal zwak, variërend van absolute magnitude (genormeerd op een afstand van 100 km) van -0,8 tot +3,9 met een gemiddelde van magnitude +2,0.
De meteoren verschenen vanuit een geocentrische radiant gecentreerd op RA = 306,65 +/- 0,14 graden, Decl. = -11,38 +/- 0,09 graden (equinox J2000.0), met een geocentrische snelheid 18,34 +/- 0,08 km/s. De radiantdrift bedraagt +0,40 graden/dag in RA en +0,26
graden/dag in declinatie.
De overeenkomstige eclipticale coördinaten zijn l = 166,74 +/- 0,18 graden, b = +7,62 +/- 0,07 graden.
De gemiddelde baanelementen van de nieuwe zwerm zijn:
a = 2,94 +/- 0,03 AE, q = 0,749 +/- 0,002 AE, e = 0,745 +/- 0,003, i = 4,17 +/- 0,04 graden, periheliumlengte = 247,0 +/- 0,3 graden en de lengte van de klimmende knoop = 139,1 +/- 0,3 graden met een periheliumlengte Pi = 26,4 +/- 1,2 graden.
De baanelementen wijzigden tijdens de zichtbaarheid van de zwerm met een snelheid van +0,006AU/dag in q, +0,03 graden/dag in i en -0,89 graden/dag in periheliumlengte.
De zwerm kan veroorzaakt zijn door recente komeetactiviteit of meteoroïden die gevangen zitten in de 5:2 resonantiebaan met de planeet Jupiter.
Bron: CBET Telegram

De radiant van de nieuwe meteorenzwerm is duidelijk herkenbaar tussen de radianten van de Perseïden en de alfa Capricorniden.

Lyriden 2024. CAMS succesvol

527 Lyridenbanen vastgelegd

Na een lange periode met bewolkt weer konden de CAMS systemen honderden Lyriden vastleggen, toen zich brede opklaringen voordeden tijdens de nachten van maximale Lyridenactiviteit.
In de nacht van 21 op 22 april 2024 waren 119 camera’s actief (gegevens per 23-4-2024) en deze legden 2113 meteoren vast.
Hieruit konden 113 Lyridenbanen worden berekend.
In de nacht van 22 op 23 april 2024 waren 80 camera’s actief (gegevens per 23-4-2024) en deze legden 1195 meteoren vast. Hieruit konden 195 Lyridenbanen worden berekend.
Aks gebruikelijk werd in de pers weer breed uitgemeten over de ‘sterrenregen’ en werden wel 20 vallende sterren per uur beloofd.
Helaas is dat aantal alleen haalbaar op een donkere plaats zonder storende verlichting, zonder maanlicht en bij een kraakheldere hemel.
Onder de condities uit de nachten 21 tot 23 april 2024 met veel sluierbewolking en een vrijwel volle maan zou een visuele waarnemer maximaal zo’n 3 tot 5 Lyriden per uur gezien hebben.
Het all-sky netwerk legde één Lyride vuurbol simultaan vast tussen de posten EN910 Ieper en EN908 Ermelo op 22 april om 2h35m55s UT.

Berekende Lyriden radiant uit CAMS data nacht 21/22-4 2024.
(voorlopige data)

Berekende Lyriden radiant uit CAMS data nacht 22/23-4 2024.
(voorlopige data)

Zomerzwermen dienen zich aan!

Meteorenactiviteit neemt snel toe!

De waarnemers die dagelijks de data van hun CAMS camera’s analyseren hebben het al gemerkt en langzamerhand zullen ook de visuele waarnemers het weer gaan zien: de meteorenactiviteit neemt weer snel toe.
Het zijn niet meer alleen de (lage) sporadische frequenties, maar nu beginnen ook de eerste zomerzwermen weer duidelijk zichtbaar te worden in de CAMS data.
We zien op de plot van radianten rechts de eerste Perseïden verschijnen.
Linksonder zien we activiteit van de Capricorniden.
Aan de linkerkant zien we nabij RA=355 en DE=12 activiteit van het zwermpje Juli Pegasiden [#175 JPE]. Radiant en snelheid van de Juli Pegasiden komen overeen met de grote komeet van 1771 (C/1771 A1) als ook met komeet C/1979 Y1 Bradfield.
Het loont dus de moeite weer eens een nachtje buiten te gaan zitten!

Referentie
Holman & P. Jenniskens,
Discovery of the Upsilon Andromedids (UAN, IAU #507),
WGN 41 [2], p.43-47

Radiantplot van meteoren, vastgelegd met CAMS in de nacht van 17 op 18 juli 2023. Clustering van radianten begint zichtbaar te worden.

CAMS wereldwijd in 2022

Meer dan een half miljoen banen in 2022

De wereldwijde CAMS-netwerken hebben in 2022 hun gecombineerde jaarlijkse opbrengst verhoogd tot ongeveer 510.000 banen op jaarbasis, een stijging ten opzichte van de 470.000 van vorig jaar.
De toename van het aantal banen van CAMS Californië en het Astronomisch CameraNetwerk van de Verenigde Arabische Emiraten zijn het gevolg van een upgrade naar nieuwe Watec Wat902 H2 Ultimate-camera’s in 2021. Dit verdubbelde de opbrengst voor de UACN.

… lees meer..

CAMS BeNeLux per 1-1-2023

Eerste CAMS resultaten in 2023

De Quadrantiden in 2023

Kort na de start van het nieuwe jaar staat voor de meteoorwaarnemer de eerste grote zwerm op het menu.
In de nacht van 3 op 4 januari kun je veel vallende sterren zien met een radiant in het sterrenbeeld Bootes.
In tegenstelling tot de andere grote zwermen, zoals de Perseïden rond 12 augustus en de Geminiden rond 13 december, gaat het echter om een kort durende piek. De nachten rondom het maximum is er bijna geen activiteit waarneembaar van deze zwerm.
Helaas werden we dit jaar met de neus op dit feit gedrukt.

De nacht 3 op 4 januari verliep in vrijwel de hele BeNeLux bewolkt.

Maar de nacht 2/3 januari was in vrijwel overal wel helder.
Er werden ongeveer 250 banen van meteoren vastgelegd met het CAMS netwerk.
De radiantplot van de data uit deze nacht laat echter nauwelijks een concentratie zien op de hemelse coördinaten waar je dat zou mogen verwachten.
We zien wel een concentratie rondom rechte klimming 230 graden en declinatie 50 graden, maar niet echt een concentratie die een grote zwerm waardig is.
In het jaar 2020, onder nagenoeg dezelfde weers- en maanomstandigheden werden ruim 600 banen vastgelegd in de nacht 3 op 4 januari.
In een andere radiantplot zien we de data uit die nacht in het jaar 2020. Wat een verschil!
24 uur tijdsverschil zorgt voor een verschil van bijna ‘dag en nacht’ in de activiteit van deze zwerm.
Merk trouwens op dat nabij de coördinaten rechte klimming 175 graden en declinatie 25 graden in beide jaren een kleine concentratie zit.
Het gaat hier om de radiantposities van meteoren die tot de zwerm Comae Bereniciden horen (#20 COM in de IAU lijst van meteoorzwermen).
Dit zwermpje is zichtbaar tussen begin december en eind januari, maar meestal zien we daarvan visueel niet veel meer dan enkele exemplaren per uur.

Interesse in het CAMS Netwerk:
… meer lezen

Radiantposities van de Quadrantidenzwerm tussen 30 december en 10 januari.

Radiantposities Quadrantiden 2023 op basis van CAMS data.

Radiantposities Quadrantiden 2020 op basis van CAMS data.

CAMS nieuws

Uitbreiding CAMS netwerk

Vlak voor de Geminidenactie is de CAMS dekking fors uitgebreid. Een aantal Watec toestellen die in Gronau terzijde stonden, zijn nu actief vanuit Winterswijk-Woold. Het aantal CAMS toestellen is daar nu uitgebreide tot acht.
Aan de opbouw van de nieuwe opstelling is een flink stukje voorbereiding vooraf gegaan, niet alleen voor wat betreft de richtpunten maar ook wat betreft de technische eisen. De omgeving is nogal vochtig dus een goede verwarming is een must. Daarnaast is veel aandacht besteed aan de bedrijfszekerheid en storingsgevoeligheid. Degelijke vaste bedrading, goede afdichting van de camerahuizen en een robuuste opstelling werden gerealiseerd.
Het kaartje laat de nieuwe dekkingsgebieden deels boven Duitsland zien. De toestellen in Hengelo, bediend door Martin Breukers, werkten al op dit richtgebied en een deel van het camerapark vanuit Gronau zal anders worden gericht. Boven Nederland is de overlap al zó groot, dat sommige gebieden door maar liefst negen camera’s bewaakt worden.
Met de verplaatsinjg van deze camera’s zal het CAMS netwerk weer een stuk effectiever worden.

Dank aan Carl Johannink voor het beschikbaar stellen van de camera’s en bekabeling.

De nieuwe CAMS opstelling te Winterswijk-Woold met vijf toestellen.

Alleen een degelijke bekabeling garandeert storingvrij functioneren.

In grijs de de velden van de toestellen 3071 t/m 3073; in paars de nieuwe camera’s 3074 t/m 3078.

Vuurbollen simultaan en CAMS geoptimaliseerd

DMS Nieuwsbrief

Een nieuwe medium van communicatie. Nu de frequentie waarmee ons blad Radiant verschijnt, is teruggebracht naar vier edities per jaar, groeit onder onze waarnemers, leden en donateurs de behoefte voor een wat snellere actuele berichtgeving. Radiant blijft uiteraard hét podium voor uitgebreide artikelen en analyses, maar kort nieuws vindt voortaan zijn weg via deze nieuwsbrief. Te denken valt aan de (maand)resultaten van CAMS, bijzondere vuurbollen, het verschijnen van de nieuwe Radiant enz. enz. Geen behoefte? Maak even een reply met als onderwerp ‘stopzetten’ en U ontvangt de Nieuwsbrief niet meer, evenmin de aankondiging van de nieuwe Radiant.

DMS ftp site en DMS Website

Samen met de nieuwsbrief gaan we ook de website weer oppakken. Deze wordt sinds 2003 (!) niet meer onderhouden. Tijd voor een nieuwe start. Als eerste zal een gloednieuwe DMS ftp site gelanceerd worden. Hier kan Radiant gedownload worden evenals vele wetenschappelijke artikelen over meteoren, de DMS databases en ander materiaal dat publiek kan worden vrijgegeven.

Vuurbollen

Per 1 oktober zijn 91 vuurbollen meervoudig gefotografeerd door de EN stations van ons netwerk. Het overgrote deel hiervan is inmiddels doorgerekend. De resultaten kunnen in het komende nummer van Radiant worden tegemoet gezien.

CAMS resultaten

Een zeer zonnige augustusmaand leverde een record aantal meteoorbanen op. 14807 banen werden berekend. Dat is bijna 50% meer dan in elke andere maand sinds het CAMS project startte in maart 2012.

CAMS netwerk

Recent zijn alle cameravelden op 90 km hoogte weer eens doorgerekend en geplot. Het blijkt dat het met de dekking boven ons land en Vlaanderen wel goed zit. Sommige gebieden worden zelfs door 9 camera’s afgedekt. Overigens is het niet noodzakelijk dat elk gebied wordt afgedekt want CAMS is geen all-sky netwerk. Wel is het zinvol om steeds na te gaan of er geen gebieden door slechts één camera worden bedekt.

Radiant

Het volgende nummer van Radiant verschijnt eind oktober 2022.

All-sky succesnacht In de nacht van 1 op 2 oktober 2022 werden twee zeer heldere vuurbollen elk vanuit vijf plaatsen vastgelegd. De helderste verscheen om 2h08m13s UT en bereikte magnitude -14.5. Meer analyses in het komende nummer van Radiant.

CAMS dekking door 9 van de 13 CAMS stations. Een goede dekking en record resultaten.