De Leoniden in 2001: Spektakel in dubbelexpedities


De voorspellingen voor de Leoniden in 2001 waren speciaal. Er werden dat jaar namelijk twee meteorenstormen verwacht. De eerste zou plaatsvinden boven Amerika op 17 november 2001 rond 10:28 UT met een ZHR van 2000. Dit als gevolg van het doorkruisen van de aarde door het 7 revolutie stofspoor van komeet 55P/Tempel-Tuttle uit 1767. Dit zou en ZHR van 2000 opleveren. Ongeveer 8 uren later zou een tweede Leoniden storm plaatsvinden boven oost-Azië op 18 november 2001 om 18 UT, een combinatie van de stofsporen van komeet 55P/Tempel-Tuttle uit 1633, 1666, 1699 en 1866. Vooral van het 4 revolutie stofspoor uit 1866 werd veel verwacht!  De totale ZHR zou 8000 kunnen bedragen.

Amerika of China?
Er zaten voor zowel Amerika als Azië nogal wat haken en ogen aan om daar wat te organiseren. Het nadeel van Amerika was dat de piek van het 1767 stofspoor redelijk dicht bij de schemering zat, een uur of 2 later en je mist de show. Daartegenover staat wel dat er een optimale radianthoogte was rond het voorspelde piektijdstip. Nadeel voor Azië is dat het tijdstip 18 UT resulteert in een lage radianthoogte (China). Echter, de veel hogere activiteit zou dit nadeel deels teniet doen. Het kwam er dus op neer dat beide locaties de Leoniden dezelfde aantallen zou geven indien de voorspellingen juist uitkwamen.

DMS organiseerde dan ook twee onafhankelijk van elkaar opererende expedities naar Amerika en één naar China. Twee teams bestaande uit o.a. Hans Betlem en Pavel Spurny konden waarnemen vanuit Arizona. Ook twee andere teams bestaande uit o.a. Marco Langbroek, Marc de Lignie, Romke Schievink, Klaas Jobse, Jaap van ’t Leven, Peter Bus, Rita Verhoef e.v.a. die alleen video en visuele waarnemingen deden belanden uiteindelijk in Arizona.
Het team dat naar China vertrok (Sino Dutch Leonid Expedition 2001) bestond uit Casper ter Kuile, Arnold Tukkers, Robert Haas, Michel Vandeputte, Jos Nijland, Sietse Dijkstra en Koen Miskotte. In eerste instantie werd waargenomen vanuit de grote optische sterrenwacht nabij XingLong, maar tussen 16 en 19 november werden twee dropposten ingericht nabij de dorpjes Panshan en Miyun. Het team bij Panshan (Robert en Michel)  nam waar vanaf het dak van een hotel. Een paniek telefoontje aan begeleidende astronoom Zin Jhu over licht en luchtvervuiling resulteerde in het feit dat omliggende fabrieken stil gelegd werden, de verlichting gedoofd werd en dat kacheltjes in omringende huishoudens uitgingen na 23 uur…. Gasten uit het hotel werden ergens anders onder gebracht. Het team bij Miyun (Sietse en Jos) verbleef op de radio sterrenwacht en kregen in de avond op afstand te maken met enkele bussen Chinezen die de Leoniden daar wilden zien onder het genot van feestelijkheden. Gelukkig bleven deze op enige afstand. Het team dat bleef op de grootste optische sterrenwacht van China (Casper, Arnold en Koen) werden vergezeld door een Amerikaanse- en een 20tal Chinese waarnemers waaronder enkele astronomen. Opvallend waren de ‘talking clocks’ die de Chinezen gebruikten voor hun waarnemingen. Een ram op de knop leverde een blikkerige Chinese stem op die de tijd opnoemde.

Resultaten
De verwachte meteoren stormen waren beiden goed waarneembaar voor alle teams. Het 7 en 6 revolutie spoor dat zichtbaar was boven Amerika leverde een maximale ZHR van 2000 op. Dit in combinatie met een hoge radiantstand zorgde ervoor dat de waarnemers aldaar 30-40 Leoniden per minuut telden.

Twee meteorenstormen waargenomen in een unieke dubbelexpeditie op twee verschillende halfronden… 

De voorspelling en realiteit lagen in China verder uit elkaar. Het vermoeden is dat vooral het 4 revolutie spoor uit 1866 veel minder actief was dan voorspeld. Uiteindelijk werd de ZHR boven oost Azië ongeveer 3400, hetgeen als gevolg van lagere radiantstand resulteerde in minutentellingen die vergelijkbaar waren met Amerika. Wel was de totale activiteit gedurende de hele nacht fors hoog zodat de waarnemers (afhankelijk van effectieve waarnemingstijd) tussen de 1500 en ruim 4000 Leoniden telden! In totaal werden door alle expedities een kleine 28000 meteoren gezien.

Bronnen

  • P. Jenniskens, P. (2006). Meteor Showers and their Parent Comets. Cambridge: Cambridge University Press.

De waarnemingsdata vergeleken met de model data. Een zeer mooie overéénkomst tussen voorspelling en uitkomst! © Marco Langbroek

De waarnemingsdata vergeleken met de model data. Opvallend is dus dat met name de dalende tak mooi de 9 revolutie trail lijkt te volgen. © Marco Langbroek

Browse naar de Leoniden 2001 fotopagina

2001 foto

Browse naar andere Leoniden expedities:

1995
1996
1997
1998
1999
2000
2002
leoniden

Grafische weergave van de predictions van Esko Lyytinen en Tom van Flandern voor de Leonidenuitbarstingen van 2001

Het team dat de Leoniden storm waarnam bij Safford, AZ. V.l.n.r. Romke Schievink, Marc de Lignie, Bob Lunsford, Marco Langbroek en Ralf Mulder.

Promotiefoto van de SDLE 2001: v.l.n.r. Michel Vandeputte, Sietse Dijkstra, Casper ter Kuile, Jos Nijland, Arnold Tukkers, Koen Miskotte en Robert Haas.

Campground Crystal Forest. Geheel op de achtergrond de camerabatterijen.

De avond valt op 18 november 2001. De camerabatterijen staan startklaar.




Privacy Settings
We use cookies to enhance your experience while using our website. If you are using our Services via a browser you can restrict, block or remove cookies through your web browser settings. We also use content and scripts from third parties that may use tracking technologies. You can selectively provide your consent below to allow such third party embeds. For complete information about the cookies we use, data we collect and how we process them, please check our Privacy Policy
Youtube
Consent to display content from - Youtube
Vimeo
Consent to display content from - Vimeo
Google Maps
Consent to display content from - Google