Nieuws - dutch-meteor-society

Nieuwe all-sky post EN916 te Drogeham

Witte plek in all-sky dekking opgevuld

Op zaterdag 15 november 2025 is het nieuwe all-sky station EN916 geïnstalleerd in Drogeham, Friesland. Het toestel bevindt zich op een zeer donkere locatie en mocht de eerste nacht van dienst al twee simultane vuurbollen snappen. Inmiddels is een aantal zeer spectaculaire vuurbollen vastgelegd. De noordelijke provincies met de all-sky posten 903 Terschelling, 905 Benningbroek en 916 Drogeham lijken gemiddeld ook meer heldere nachten te scoren dan in andere delen van het land.
Het toestel EN916 is gebouwd volgens het nieuwe standaardontwerp met klimaatregeling, XFOS shutter en heeft als vierde post in het EN Netwerk een Canon R systeemcamera.
Het all-sky toestel is eigendom van Felix Bettonvil en heeft Oane Visser als plaatselijke operator.

De grote vuurbol van 24 november 2025

Ruim 4 seconden vuurwerk boven de Noordzee

Op 24 november om 21:51:42 UT verscheen een zeer heldere vuurbol aan onze avondhemel. Helaas zaten we in een periode met onstabiel, veelal bewolkt en buiig weer. De meeste stations van het Europees Netwerk legden slechts bewolking vast.
De vuurbol wist dwars door de bewolking op opnamen van EN906 Bussloo en EN912 Bruchhausen-Vilsen te verschijnen en ook de high-speed fotometer van de Tsjechische Academie van Wetenschappen te Winterswijk-Woold legde dwars door de bewolkte hemel een gedetailleerde lichtcurve vast.
De fraaiste opname werd geleverd door station EN903 op Terschelling (Marco Verstraaten en Jos Nijland) waar de vuurbol aan een vrijwel onbewolkte hemel verscheen.

Traject geheel boven zee

Het lichtgevende traject op de opname van dit station was 95 kilometer lang en deze afstand werd in 4,5 seconden afgelegd. De opname vanuit Terschelling telt 73 breaks, gemaakt met een ingebouwde LCD display die het spoor 16 maal per seconde onderbreekt.
Ook vanuit de nieuwe post te Drogeham werd de vuurbol in volle glarie vastgelegd.
De vuurbol drong de atmosfeer binnen boven de Noordzee op zo’n 10 ten noorden van het Duitse Waddeneiland Norderney en begon op te lichten op een hoogte van 84,1 km. De intreesnelheid bedroeg 21,44 ± 0,02 km/s en de invalshoek was 34 graden met de horizontaal. De maximale fotometrische helderheid van deze vuurbol was magnitude -11,37 op een hoogte van 36,6 km. en daarmee is het één van de helderste vuurbollen die dit jaar is vastgelegd.
De eindsnelheid was slechts 5,7 km/s op een hoogte van 31 km boven de Noordzee. Het is mogelijk dat er zeer kleine fragmentjes het zeeoppervlak hebben bereikt.
De radiant van deze vuurbol bevond zich nabij de grens van de sterrenbeelden Stier en Eridanus, een tiental graden ten zuidoosten van de kop van de Walvis bij RA 57.16 en DECL 0.21.
Naast de semi-professionele camera’s van het Europees Netwerk, is de vuurbol ook in enkele spectaculaire filmpjes vastgelegd door deurbelcamera’s vanuit Noordbroek en Warffum, provincie Groningen.

Leonie van Tongeren legde de vuurbol met een deurbelcamera vast vanuit het Groningse Noordbroek.

Ook vanuit Warffum werd deze indrukwekkende vuurbol met een deurbelcamera vastgelegd.

De vuurbol van 24 november 2025 21:51:42 UT in een spectaculaire opname vanaf Terschelling, station EN903. Opname van Marco Verstraaten en Jos Nijland.

Het nieuwe EN station EN916 in Drogeham, Friesland, is pas een week aktief en mag reeds tekenen voor een aantal spectaculaire vuurbollen. Dankzij helder weer in de Noordelijke provincies is de vuurbol van 24 november 2025 vanuit deze plaats in volle glorie vastgelegd.
Foto: Oane Visser

Vanuit de Volkssterrenwacht Bussloo verscheen de vuurbol in een minuscule opklaring zeer laag aan de noordelijke hemel. Sterren van de Grote Beer zijn zichtbaar.

De vuurbol legde het gehele 4,5 seconden durende traject boven zee af. De stations van waaruit opnamen zijn verkregen zijn in groen weergegeven.

De lichtcurve van de vuurbol van 24 november 2025, onder een totaal bewolkte hemel vastgelegd door de high-speed fotometer van de Tsjechische Academie van Wetenschappen, opgesteld op het Zdenek Ceplecha observatorium te Winterswijk-Woold.

Mogelijke meteorietval in Hongarije op 15 november 2025

Vuurbol van magnitude -12 over Oostenrijk

In de nacht van 14 op 15 november 2025 om 2:59:17 UT verscheen een zeer heldere vuurbol aan de hemel boven Oostenrijk. Deze vuurbol werd door een aantal camera’s en high-speed fotometers van het Europees Netwerk vastgelegd.
De vuurbol begon ten oosten van Wenen op te lichten op een hoogte van 89 km. Tijdens de 6 seconden durende tocht door de dampkring bereikte de vuurbol een helderheid van magnitude -12.
Het eindpunt lag op een hoogte van 23,8 km boven de Hongaarse stad Györ.
De vuurbol werd veroorzaakt door een meteoroïde met een initiële massa van 17 kg. Uit de lichtcurves blijkt, dat deze grotendeels fragmenteerde tijdens de tocht door de dampkring maar het lijkt vrijwel zeker dat een aantal fragmenten het aardoppervlak heeft bereikt. Het hoofdfragment zal naar schatting een halve kg. zwaar zijn en meerdere kleinere fragmenten kunnen meer noordwestelijk hiervan gevonden worden.
Op dit moment is het strooiveld nog niet nauwkeurig in kaart gebracht omdat er gebruik gemaakt is van kwalitatief niet geweldige ballonmetingen van de hoogtewinden waarbij de verstrekte gegevens vanuit Wenen en Boedapest behoorlijk verschillen. Zodra er een beter atmosferisch windmodel beschikbaar is, kan het zoekgebied worden verfijnd.

Bron:
Persbericht Tsjechische Acdemie van Wetenschappen

Vuurbol EN151125_025917 op een uitsnede van een all-sky foto gemaakt door de automatische all-sky camera op het European Fireball Network-station te Lysá hora, Tsjechische Republiek. Op de foto beweegt de vuurbol over de zuidelijke horizon van de ster Rigel in het sterrenbeeld Orion naar het sterrenbeeld Grote Hond.
Foto: Astronomisch Instituut van de Tsjechische Academie van Wetenschappen.

De projectie van het traject van vuurbol EN151125_025917 in de atmosfeer op het aardoppervlak (gele pijl). Het traject was 103 km lang en de meteoroïde legde dit traject in 6 seconden af. De stations van het European Fireball Network zijn op de kaart gemarkeerd met witte vierkanten met een zwart centrum.
Grafiek: Astronomisch Instituut van de Tsjechische Academie van Wetenschappen, achtergrondkaart: Google Earth.

Radiant 2025-3

Radiant 2025-3 is uit en kan gedownload worden van de
DMS ftp-site.

In dit nummer ondermeer:

• Experimenten met een heldere-hemel detektor
• De nieuwe generatie all-sky camera’s
• IMC 2025 18 t/m 22 september 2025, Soest

download Radiant

Twee nieuwe all-sky posten in Duitsland

EN912 Bruchhausen-Vilsen en EN917 Göttingen

EN917 Göttingen
Een lang gekoesterde wens met betrekking tot het All-Sky netwerk EN: aansluiting tussen het Nederlands-Belgische deel onder auspiciën van de Dutch Meteor Society en het Tsjechisch deel van de Tsjechische Academie van Wetenschappen.
Op vrijdag 26 september plaatsten wij all-sky station EN917 op het dak van het Astrofysisch Instituut van de Karl Gustav Universiteit in Göttingen. Het station is daarmee het meest oostelijke van ons netwerk geworden en bevindt zich ruwweg halverwege station EN911 in Herford en het Tsjechische station in Tautenburg.
Het EN917 station is opgebouwd volgens hetzelfde concept als inmiddels een tiental toestellen in het DMS netwerk en is aangesloten op de server van het Astronomisch Instituut in Ondrejov. Systeembeheerder Heiko Anwald draagt zorg voor het plaatselijke beheer van het toestel; niet alleen kleinigheidjes als het schoonhouden van het koepeltje maar ook de wat grotere technische onderhoudsklussen. Daarvoor is de Dutch Meteor Society zeer dankbaar immers een retourtje Göttingen voor onderhoudswerk zou vlug een uur of acht kosten.

EN912 Bruchhausen-Vilsen

Met het overlijden van Romke Schievink, oprichter en beheerder van de sterrenwacht en watermolen in Bruchausen-Vilsen dit voorjaar ontstond onzekerheid over de toekomst van het in april jl. geïnstalleerde all-sky station.
Inmiddels is de toekomst van het complex onder de bezielende leiding van Bea Tilanus veiliggesteld.
Bruchhausen-Vilsen is een cruciale post in het netwerk en met de twee andere posten in Duitsland, Herford en Göttingen, wordt een enorm stuk van Duitsland door de EN camera’s bewaakt en zijn de Nederlands-Belgische en Tsjechische netwerken op elkaar aangesloten.
Bruchhausen-Vilsen is ook gezegend met een zeer donkere hemel met weinig lichtvervuiling en om die reden heeft de Tsjechische Academie van Wetenschappen besloten hun tweede stand-alone high-speed fotometer hier te plaatsen.
Eveneens op zaterdag 26 september werd door Pavel Spurný de fotometer geplaatst. De nieuwe all-sky opstelling van EN912 is uitgerust met een Canon-R camera, de tweede systeemcamera in ons netwerk.
Oost ontmoet West in Bruchhausen-Vilsen: De Nederlandse all-sky camera staat tezamen met de Tsjechische fotometer op één enkele opstelling.
Ter aanvulling is nog een IP camera geplaatst. Deze houdt de koepeltjes van beide toestellen in beeld en bewaakt tevens de hemel tot diep over Zuid Duitsland op heldere vuurbollen.

In de plaatselijke pers werd aandacht aan deze samenwerking besteed.

All-sky station EN917 op het dak van het Astrofysisch Instituut van de Karl Gustav Universiteit van Göttingen.

De high-speed fotometer wordt geïnstalleerd in Bruchhausen-Vilsen. Van links naar rechts: Felix Bettonvil, Pavel Spurný jr. en Pavel Spurný sr.

De eerste operationele nacht van all-sky station EN917 en de nieuwe high-speed fotometer zit erop. De IP camera bewaakt de koepels en de hemel boven Zuid Duitsland.

Nacht van de Nacht 2025 AFGELAST

Maak kennis met het moderne meteooronderzoek

UPDATE 24 oktober 2025
De weersvooruitzichten voor zaterdagavond 25 oktober zijn ronduit slecht. Buien, veel bewolking en een harde wind.
Dat zijn geen omstandigheden om instrumenten buiten te plaatsen.
We moeten de vele belangstellenden die zich aangemeld hebben dan ook teleurstellen: het open huis op het Zdenek Ceplecha observatorium te Winterswijk is om die reden AFGELAST.

De nacht van de nacht is een jaarlijks terugkerend initiatief om de aandacht te vestigen op de (toenemende) lichtvervuiling in ons land. Hoeveel mensen kunnen nog genieten van een donkere sterrenhemel bezaaid met fonkelende sterren?
In de nacht van de nacht zijn er landelijk tal van activiteiten waaronder ‘sterren kijken’.
Meer informatie over wat er per provincie georganiseerd wordt, is te vinden op www.nachtvandenacht.nl

Om het grote publiek kennis te laten maken met het werk van de Ducht Meteor Society, het CAMS netwerk en het EN Vuurbolnetwerk, is het Zdenek Ceplecha Observatorium te Winterswijk-Woold op zaterdag 25 oktober as. van 20.00 tot 23.00 uur geopend voor het publiek onder voorbehoud van een heldere hemel.

Naast de meteorencamera’s staan ook enkele telescopen opgesteld waarmee we bij helder weer een blik op de hemel kunnen werpen. Zo zijn de ringen van Saturnus goed te zien en zijn de nodige sterrenhopen, sterrenstelsels en fraaie dubbelsterren in beeld te brengen.
Helaas staat de maan in het laatste kwartier en komt pas na middernacht op.
De toegang is gratis.
U kunt op deze site enkele dagen van tevoren controleren of de openstelling doorgaat.
Aanmelden via e-mail: hans.betlem@caiway.nl

Hopelijk topt ziens op 25 oktober!

Negende impact berekend uit EN camera’s in tien jaar

Vuurbol en meteorietval in Polen op 23 juli 2025

De vuurbol van 23 juli
In de nacht van 23 op 24 juli 2025 om 23:28:24 UT verscheen een uitzonderlijk heldere vuurbol nabij het Poolse stadje Zelena Góra. De vuurbol was tienmaal helderder dan de volle maan en werd door een aantal foto- en videocamera’s en snelle fotometers met een resolutie van 5000 samples per seconde van het Tsjechische deel van het Europees Netwerk vastgelegd.
Daarnaast werd de vuurbol vastgelegd door enkele videocamera’s van het Poolse Skytinel project.
De teams van Skytinel, gecoördineerd door projectleider Matheus Żmija en van het Europees Netwerk (Pavel Spurný, Jiri Borovicka en Lukáš Shrbený) berekenden onafhankelijk van elkaar de mogelijke valgebieden van meteorieten.
De vuurbol begon op te lichten op een hoogte van 97 kilometer en bewoog in noordoostelijke richting met een initiële snelheid van 22 km/s.
Tijdens de passage door de dampkring fragmenteerde de meteoroïde meerdere malen en verviel grotendeels tot stofdeeltjes. Vergeleken met andere meteoroïden afkomstig van asteroïden was het materiaal zeer fragiel: erg ongunstig voor de kans om meteorieten te vinden. Volgens de modellering zouden er maximaal enkele tientallen meteorieten groter dan 1 cm, die minder dan 1% van de oorspronkelijke massa vertegenwoordigden, op een gebied van enkele vierkante kilometers kunnen zijn neergekomen.
De zoektochten naar meteorieten werden verder bemoeilijkt doordat de impact plaatsvond op het hoogtepunt van het groeiseizoen met intensieve activiteiten op de velden die het grootste deel van het zoekgebied besloegen.

Inspanningen beloond
De inspanningen en het doorzettingsvermogen van de zoekers werden na drie weken intensief zoeken met succes beloond, toen toen Łukasz Smuła en Magdalena Skirzewska, medewerkers van het Skytinel-project, twee kleine, ongeveer een centimeter grote meteorieten vonden met massa’s van respectievelijk 1,56 g en 0,88 g, samen met vier kleine fragmenten variërend van 0,01 g tot 0,08 g. De bevindingen suggereren dat de meteoriet in vele kleine delen brak toen hij een verharde weg in de buurt van het dorp Poświętno raakte.
Op 20 augustus 2025 verzamelde Jaroslaw Morys met behulp van een krachtige magneet nog eens 20 kleine deeltjes met een totaal gewicht van 0,16 g. Ze bevonden zich op een afstand van enkele meters van de plaats waar de eerste fragmenten werden ontdekt. Helaas zijn er, ondanks de zoektocht van een team van verschillende leden, tot nu toe geen grotere meteorieten gevonden.

Onderzoek
De gevonden fragmenten werden geanalyseerd door het Instituut voor Aardwetenschappen van de Universiteit van Silezië. Het onderzoek werd uitgevoerd door Doc. Krzysztof Szopa en Mgr. Agnieszka Mirek. Voorlopige resultaten tonen aan dat de meteoriet behoort tot een groep veel voorkomende chondrieten met een zeer laag ijzergehalte, waarschijnlijk van het type LL. Het kenmerkende kenmerk van de twee hoofdfragmenten is een zwarte, enigszins glazige smeltkorst met gestolde duimafdrukken en een grijze binnenkant.

Negende geval
In de afgelopen tien jaar is dit de negende meteoriet die geheel of grotendeels is gevonden dankzij waarnemingen en berekeningen binnen het European Fireball Network-project. Het vorige geval was de meteoriet van Haag, die op 24 oktober 2024 in Oostenrijk viel.

Radiant 2025-2

Radiant 2025-2 is uit en kan gedownload worden van de
DMS ftp-site.

In dit nummer onder meer:

• Visuele waarnemingen voorjaar 2025
• Gamma Draconiden: restanten van komeet Melish
• Meteorenactiviteit rond 10 mei: de eta Lyriden

download Radiant

Eerste systeemcamera in all-sky netwerk

All Sky post Bussloo gemoderniseerd

De all-sky post in Bussloo is in de afgelopen vele jaren goed geweest voor een significante bijdrage aan het aantal n-multaan gefotografeerde vuurbollen in het all-sky netwerk. De post ligt mooi centraal ten opzichte van andere all-sky stations, er is een donkere hemel met goed uitzicht op de horizon in alle richtingen en last but not least wordt de bediening en administratie jaar in, jaar uit (dit jaar bestaat VSB 50 jaar!) gedaan door enthousiaste medewerkers.
De oude opstelling, nog gebouwd in een wijnkistje, was dringend aan vervanging en upgrade toe en op 19 juli werd de nieuwe opstelling geplaatst.
Station EN906 Bussloo is de eerste post in het netwerk waar geen spiegelreflex camera (het werkpaard, de Canon 6D) meer is toegepast maar een systeemcamera, de Canon R. Het kostbare vervangen van defecte sluiters elke twee jaar behoort daarmee tot het verleden.
De opstelling is gebouwd in een nieuwe generatie kast met koeling middels peltier elementen en GPS gestuurde X-FOS shutter.
Het toestel werkt volkomen autonoom en wordt geback-upt op de server van het Astronomisch Instituut te Ondrejov.
Het wachten is op de eerste grote vuurbol aan de Bussloose hemel!

Meteoren aan de zomerhemel

Perseïden 2025 in maanlicht omstandigheden

Met volle maan op 9 augustus 2025 zijn de omstandigheden om de Perseïden waar te nemen niet echt gunstig. Hier enkele waarneem tips om toch van de Perseïden te kunnen genieten.

De Perseïden zijn het rest product van de beroemde komeet 109P/Swift Tuttle. Deze was voor het laatst waarneembaar in 1992. Elk jaar rond 12 augustus trekt de Aarde dicht langs de baan van deze komeet. In die baan bevinden zich veel stofdeeltjes afkomstig van de komeet en als ze in botsing komen met de aardatmosfeer worden ze zichtbaar als meteoren. De stofdeeltjes in de Perseïden zwerm zijn door onder andere gravitationele krachten van de grote planeten verspreid geraakt. De aarde ontmoet de eerste stofdeeltjes rond 15 juli en verlaat de zwerm begin september. Als de aarde zich het dichtst bij de komeetbaan bevind, de dichtheid van de stofdeeltjes op zijn hoogst en zijn dus zijn de meeste Perseïden zichtbaar. Onder goede omstandigheden (een echt donkere hemel, een onbewolkte hemel en een volledig uitzicht) kun je dan tot 50 á 70 Perseïden per uur tellen. Echter, het vele maanlicht dat de hele nacht aanwezig is zal flink afsnoepen van de zichtbare aantallen Perseïden, reken op de helft of minder. Veel hangt ook af van het weer en persoonlijke perceptie.

Doordat de deeltjes in de Perseïden zwerm in dezelfde richting bewegen lijken ze vanuit hetzelfde punt aan de sterrenhemel weg te schieten. Dat punt noemen we de radiant. Het is een perspectivisch effect vergelijkbaar met een sneeuwbui waardoor je heen fietst. De sneeuwvlokken lijken vanuit één punt te komen. Rond 12 augustus staat het vluchtpunt in het sterrenbeeld Perseus, vandaar de naam de Perseïden. Echter door de beweging van de Aarde veranderd de richting vanwaar de stofdeeltjes de aarde naderen. Daardoor veranderd de radiantpositie van de zwerm gedurende de hele periode, zie het bijgaande kaartje van de International Meteor Organisation met radiantposities voor de Perseïden tussen 15 juli en 25 augustus.

Waarneemtips

Zorg ervoor dat de maan buiten je beeldveld staat. De maan is een zeer helder object en verblind als je er recht op kijkt. Je ogen hebben 15 minuten nodig om aan de donkerte te wennen en elke keer als je naar de maan kijkt ben je je donkerte adaptie kwijt. Kijk dus vooral in noordelijke of noordwestelijke richting. Later in de nacht als de maan in het zuiden staat kan je ook in noordoostelijke richting kijken.
Zorg ervoor dat je geen directe verlichting in je beeldveld hebt, kijk ook niet tussendoor op je mobiel want ook hierdoor kan je donkerte adaptie verdwijnen.
Zorg voor een uitzicht zonder obstructie. Heb je maar de helft van je beeldveld zonder obstructie, ga je ook veel minder zien.
Een goed doorzichtige atmosfeer helpt ook om meer meteoren te kunnen zien. Ben je in het buitenland dan kan je op grotere hoogte meer meteoren zien.
Overigens kun je eind juli zonder maanlicht ook al leuke aantallen meteoren zien. Reken op 10 Perseïden per uur. Tel daarbij ook de kleine zwermen zoals de zuidelijke delta Aquariiden on de Capricorniden en de hogere sporadische activiteit op dan kun je tot 20 a 25 meteoren per uur zien in de laatste uurtjes van de nacht.
Ook in augustus kunnen de nachten koud verlopen. Zorg ervoor dat je warme kledij aan trekt en neem waar vanaf een comfortabele ligstoel met een slaapzak als je wat langer wil kijken.

Radiantdrift van de Perseïden. Half juli bevindt de Perseïdenradiant zich net onder de karakteristieke W van het sterrenbeeld Cassiopea; eind augustus is deze doorgeschoven naar het sterrenbeeld Camelopardalis (Giraffe)

Perseïden aan de nachthemel. Camera Sony Alpha A7 II2 met Sigma 20mm F/1.4 DG DN Art Sony FE lens.

12 3 4 Next ›Last »