Twee nieuwe all-sky posten in Duitsland

EN912 Bruchhausen-Vilsen en EN917 Göttingen


EN917 Göttingen
Een lang gekoesterde wens met betrekking tot het All-Sky netwerk EN: aansluiting tussen het Nederlands-Belgische deel onder auspiciën van de Dutch Meteor Society en het Tsjechisch deel van de Tsjechische Academie van Wetenschappen.
Op vrijdag 26 september plaatsten wij all-sky station EN917 op het dak van het Astrofysisch Instituut van de Karl Gustav Universiteit in Göttingen. Het station is daarmee het meest oostelijke van ons netwerk geworden en bevindt zich ruwweg halverwege station EN911 in Herford en het Tsjechische station in Tautenburg.
Het EN917 station is opgebouwd volgens hetzelfde concept als inmiddels een tiental toestellen in het DMS netwerk en is aangesloten op de server van het Astronomisch Instituut in Ondrejov. Systeembeheerder Heiko Anwald draagt zorg voor het plaatselijke beheer van het toestel; niet alleen kleinigheidjes als het schoonhouden van het koepeltje maar ook de wat grotere technische onderhoudsklussen. Daarvoor is de Dutch Meteor Society zeer dankbaar immers een retourtje Göttingen voor onderhoudswerk zou vlug een uur of acht kosten.

EN912 Bruchhausen-Vilsen

Met het overlijden van Romke Schievink, oprichter en beheerder van de sterrenwacht en watermolen in Bruchausen-Vilsen dit voorjaar ontstond onzekerheid over de toekomst van het in april jl. geïnstalleerde all-sky station.
Inmiddels is de toekomst van het complex onder de bezielende leiding van Bea Tilanus veiliggesteld.  
Bruchhausen-Vilsen is een cruciale post in het netwerk en met de twee andere posten in Duitsland, Herford en Göttingen, wordt een enorm stuk van Duitsland door de EN camera’s bewaakt en zijn de Nederlands-Belgische en Tsjechische netwerken op elkaar aangesloten.
Bruchhausen-Vilsen is ook gezegend met een zeer donkere hemel met weinig lichtvervuiling en om die reden heeft de Tsjechische Academie van Wetenschappen besloten hun tweede stand-alone high-speed fotometer hier te plaatsen.
Eveneens op zaterdag 26 september werd door Pavel Spurný de fotometer geplaatst. De nieuwe all-sky opstelling van EN912 is uitgerust met een Canon-R camera, de tweede systeemcamera in ons netwerk.  
Oost ontmoet West in Bruchhausen-Vilsen: De Nederlandse all-sky camera staat tezamen met de Tsjechische fotometer op één enkele opstelling.
Ter aanvulling is nog een IP camera geplaatst. Deze houdt de koepeltjes van beide toestellen in beeld en bewaakt tevens de hemel tot diep over Zuid Duitsland op heldere vuurbollen.

In de plaatselijke pers werd aandacht aan deze samenwerking besteed.

All-sky station EN917 op het dak van het Astrofysisch Instituut van de Karl Gustav Universiteit van Göttingen.

De high-speed fotometer wordt geïnstalleerd in Bruchhausen-Vilsen. Van links naar rechts: Felix Bettonvil, Pavel Spurný jr. en Pavel Spurný sr.

De eerste operationele nacht van all-sky station EN917 en de nieuwe high-speed fotometer zit erop. De IP camera bewaakt de koepels en de hemel boven Zuid Duitsland.


Nacht van de Nacht 2025

Maak kennis net het moderne meteooronderzoek


De nacht van de nacht is een jaarlijks terugkerend initiatief om de aandacht te vestigen op de (toenemende) lichtvervuiling in ons land. Hoeveel mensen kunnen nog genieten van een donkere sterrenhemel bezaaid met fonkelende sterren?
In de nacht van de nacht zijn er landelijk tal van activiteiten waaronder ‘sterren kijken’.
Meer informatie over wat er per provincie georganiseerd wordt, is te vinden op www.nachtvandenacht.nl

Om het grote publiek kennis te laten maken met het werk van de Ducht Meteor Society, het CAMS netwerk en het EN Vuurbolnetwerk, is het Zdenek Ceplecha Observatorium te Wintyerswijk-Woold op zaterdag 25 oktober as. van 20.00 tot 23.00 uur geopend voor het publiek onder voorbehoud van een heldere hemel.

Naast de meteorencamera’s staan ook enkele telescopen opgesteld waarmee we bij helder weer een blik op de hemel kunnen werpen. Zo zijn de ringen van Saturnus goed te zien en zijn de nodige sterrenhopen, sterrenstelsels en fraaie dubbelsterren in beeld te brengen.
Helaas staat de maan in het laatste kwartier en komt pas na middernacht op.
De toegang is gratis. 
U kunt op deze site enkele dagen van tevoren controleren of de openstelling doorgaat.
Aanmelden via e-mail: hans.betlem@caiway.nl

Hopelijk topt ziens op 25 oktober!


Negende impact berekend uit EN camera’s in tien jaar

Vuurbol en meteorietval in Polen op 23 juli 2025


De vuurbol van 23 juli
In de nacht van 23 op 24 juli 2025 om 23:28:24 UT verscheen een uitzonderlijk heldere vuurbol nabij het Poolse stadje Zelena Góra. De vuurbol was tienmaal helderder dan de volle maan en werd door een aantal foto- en videocamera’s en snelle fotometers met een resolutie van 5000 samples per seconde van het Tsjechische deel van het Europees Netwerk vastgelegd.
Daarnaast werd de vuurbol vastgelegd door enkele videocamera’s van het Poolse Skytinel project.
De teams van Skytinel, gecoördineerd door projectleider Matheus Żmija en van het Europees Netwerk (Pavel Spurný, Jiri Borovicka en Lukáš Shrbený) berekenden onafhankelijk van elkaar de mogelijke valgebieden van meteorieten.
De vuurbol begon op te lichten op een hoogte van 97 kilometer en bewoog in noordoostelijke richting met een initiële snelheid van 22 km/s.
Tijdens de passage door de dampkring fragmenteerde de meteoroïde meerdere malen en verviel grotendeels tot stofdeeltjes. Vergeleken met andere meteoroïden afkomstig van asteroïden was het materiaal zeer fragiel: erg ongunstig voor de kans om meteorieten te vinden. Volgens de modellering zouden er maximaal enkele tientallen meteorieten groter dan 1 cm, die minder dan 1% van de oorspronkelijke massa vertegenwoordigden, op een gebied van enkele vierkante kilometers kunnen zijn neergekomen.
De zoektochten naar meteorieten werden verder bemoeilijkt doordat de impact plaatsvond op het hoogtepunt van het groeiseizoen met intensieve activiteiten op de velden die het grootste deel van het zoekgebied besloegen.

Inspanningen beloond
De inspanningen en het doorzettingsvermogen van de zoekers werden na drie weken intensief zoeken met succes beloond, toen toen Łukasz Smuła en Magdalena Skirzewska, medewerkers van het Skytinel-project, twee kleine, ongeveer een centimeter grote meteorieten vonden met massa’s van respectievelijk 1,56 g en 0,88 g, samen met vier kleine fragmenten variërend van 0,01 g tot 0,08 g. De bevindingen suggereren dat de meteoriet in vele kleine delen brak toen hij een verharde weg in de buurt van het dorp Poświętno raakte.
Op 20 augustus 2025 verzamelde Jaroslaw Morys met behulp van een krachtige magneet nog eens 20 kleine deeltjes met een totaal gewicht van 0,16 g. Ze bevonden zich op een afstand van enkele meters van de plaats waar de eerste fragmenten werden ontdekt. Helaas zijn er, ondanks de zoektocht van een team van verschillende leden, tot nu toe geen grotere meteorieten gevonden.

Onderzoek
De gevonden fragmenten werden geanalyseerd door het Instituut voor Aardwetenschappen van de Universiteit van Silezië. Het onderzoek werd uitgevoerd door Doc. Krzysztof Szopa en Mgr. Agnieszka Mirek. Voorlopige resultaten tonen aan dat de meteoriet behoort tot een groep veel voorkomende chondrieten met een zeer laag ijzergehalte, waarschijnlijk van het type LL. Het kenmerkende kenmerk van de twee hoofdfragmenten is een zwarte, enigszins glazige smeltkorst met gestolde duimafdrukken en een grijze binnenkant. 

Negende geval
In de afgelopen tien jaar is dit de negende meteoriet die geheel of grotendeels is gevonden dankzij waarnemingen en berekeningen binnen het European Fireball Network-project. Het vorige geval was de meteoriet van Haag, die op 24 oktober 2024 in Oostenrijk viel.


Radiant 2025-2


Radiant 2025-2 is uit en kan gedownload worden van de
DMS ftp-site.

In dit nummer onder meer:

• Visuele waarnemingen voorjaar 2025
• Gamma Draconiden: restanten van komeet Melish
• Meteorenactiviteit rond 10 mei: de eta Lyriden

download Radiant

Eerste systeemcamera in all-sky netwerk

All Sky post Bussloo gemoderniseerd


De all-sky post in Bussloo is in de afgelopen vele jaren goed geweest voor een significante bijdrage aan het aantal n-multaan gefotografeerde vuurbollen in het all-sky netwerk. De post ligt mooi centraal ten opzichte van andere all-sky stations, er is een donkere hemel met goed uitzicht op de horizon in alle richtingen en last but not least wordt de bediening en administratie jaar in, jaar uit (dit jaar bestaat VSB 50 jaar!) gedaan door enthousiaste medewerkers.
De oude opstelling, nog gebouwd in een wijnkistje, was dringend aan vervanging en upgrade toe en op 19 juli werd de nieuwe opstelling geplaatst.
Station EN906 Bussloo is de eerste post in het netwerk waar geen spiegelreflex camera (het werkpaard, de Canon 6D) meer is toegepast maar een systeemcamera, de Canon R. Het kostbare vervangen van defecte sluiters elke twee jaar behoort daarmee tot het verleden.
De opstelling is gebouwd in een nieuwe generatie kast met koeling middels peltier elementen en GPS gestuurde X-FOS shutter. 
Het toestel werkt volkomen autonoom en wordt geback-upt op de server van het Astronomisch Instituut te Ondrejov.
Het wachten is op de eerste grote vuurbol aan de Bussloose hemel!  


Meteoren aan de zomerhemel

Perseïden 2025 in maanlicht omstandigheden


Met volle maan op 9 augustus 2025 zijn de omstandigheden om de Perseïden waar te nemen niet echt gunstig. Hier enkele waarneem tips om toch van de Perseïden te kunnen  genieten.

De Perseïden zijn het rest product van de beroemde komeet 109P/Swift Tuttle. Deze was voor het laatst waarneembaar in 1992. Elk jaar rond 12 augustus trekt de Aarde dicht langs de baan van deze komeet. In die baan bevinden zich veel stofdeeltjes afkomstig van de komeet en als ze in botsing komen met de aardatmosfeer worden ze zichtbaar als meteoren. De stofdeeltjes in de Perseïden zwerm zijn door onder andere gravitationele krachten van de grote planeten verspreid geraakt. De aarde ontmoet de eerste stofdeeltjes rond 15 juli en verlaat de zwerm begin september. Als de aarde zich het dichtst bij de komeetbaan bevind, de dichtheid van de stofdeeltjes op zijn hoogst en zijn dus zijn de meeste Perseïden zichtbaar. Onder goede omstandigheden (een echt donkere hemel, een onbewolkte hemel en een volledig uitzicht) kun je dan tot 50 á 70 Perseïden per uur tellen. Echter, het vele maanlicht dat de hele nacht aanwezig is zal flink afsnoepen van de zichtbare aantallen Perseïden, reken op de helft of minder. Veel hangt ook af van het weer en persoonlijke perceptie.

Doordat de deeltjes in de Perseïden zwerm in dezelfde richting bewegen lijken ze vanuit hetzelfde punt aan de sterrenhemel weg te schieten. Dat punt noemen we de radiant. Het is een perspectivisch effect vergelijkbaar met een sneeuwbui waardoor je heen fietst. De sneeuwvlokken lijken vanuit één punt te komen. Rond 12 augustus staat het vluchtpunt in het sterrenbeeld Perseus, vandaar de naam de Perseïden. Echter door de beweging van de Aarde veranderd de richting vanwaar de stofdeeltjes de aarde naderen. Daardoor veranderd de radiantpositie van de zwerm gedurende de hele periode, zie het bijgaande kaartje van de International Meteor Organisation met radiantposities voor de Perseïden tussen 15 juli en 25 augustus.

Waarneemtips

  • Zorg ervoor dat de maan buiten je beeldveld staat. De maan is een zeer helder object en verblind als je er recht op kijkt. Je ogen hebben 15 minuten nodig om aan de donkerte te wennen en elke keer als je naar de maan kijkt ben je je donkerte adaptie kwijt. Kijk dus vooral in noordelijke of noordwestelijke richting. Later in de nacht als de maan in het zuiden staat kan je ook in noordoostelijke richting kijken.
  • Zorg ervoor dat je geen directe verlichting in je beeldveld hebt, kijk ook niet tussendoor op je mobiel want ook hierdoor kan je donkerte adaptie verdwijnen.
  • Zorg voor een uitzicht zonder obstructie. Heb je maar de helft van je beeldveld zonder obstructie, ga je ook veel minder zien.
  • Een goed doorzichtige atmosfeer helpt ook om meer meteoren te kunnen zien. Ben je in het buitenland dan kan je op grotere hoogte meer meteoren zien.
  • Overigens kun je eind juli zonder maanlicht ook al leuke aantallen meteoren zien. Reken op 10 Perseïden per uur. Tel daarbij ook de kleine zwermen zoals de zuidelijke delta Aquariiden on de Capricorniden en de hogere sporadische activiteit op dan kun je tot 20 a 25 meteoren per uur zien in de laatste uurtjes van de nacht.
  • Ook in augustus kunnen de nachten koud verlopen. Zorg ervoor dat je warme kledij aan trekt en neem waar vanaf een comfortabele ligstoel met een slaapzak als je wat langer wil kijken.

 

 

Radiantdrift van de Perseïden. Half juli bevindt de Perseïdenradiant zich net onder de karakteristieke W van het sterrenbeeld Cassiopea; eind augustus is deze doorgeschoven naar het sterrenbeeld Camelopardalis (Giraffe)

Perseïden aan de nachthemel. Camera Sony Alpha A7 II2 met Sigma 20mm F/1.4 DG DN Art Sony FE lens. 


Mijlpaal voor CAMS Netwerk

500 000e meteoorbaan vastgelegd


Op 9 mei passeerde het CAMS-BeNeLux netwerk een mijlpaal:
Een eta Aquariïde om 02:23:46 UT werd door 14 camera’s van ons netwerk vastgelegd.  Dit was de 500 000e baan die bepaald kon worden sinds de start van CAMS BeNeLux in maart 2012.
De afbeelding toont de projectie op het aardoppervlak van het traject van deze meteoor boven Nederland.
Het beginpunt lag iets ten zuiden van Zwolle op 114 km hoogte; het eindpunt lag op 103 km hoogte boven de Markerwaard.
Deze meteoor werd vastgelegd door de CAMS camera’s van:
Hans Betlem (Woold, Nederland), Felix Bettonvil (Utrecht, Nederland), Martin Breukers (Hengelo, Nederland), Uwe Gläsner (Langenfeld, Duitsland), Kees Habraken (Kattendijke, Nederland), Hartmut Leiting (Solingen, Duitsland), Reinier & Nicole Ott (Wageningen, Nederland), Tim Polfliet (Grimbergen, België), Paul & Adriana Roggemans (Mechelen, België), Rob Smeenk (Assen & Kalenberg, Nederland) en Jan Tromp (Beverwijk, Nederland)


Twee zeer heldere vuurbollen op 23 mei 2025

Vuurwerk boven Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk


Op de avond van 23 mei verschenen er twee zeer heldere vuurbollen binnen de cameravelden van het Europees Netwerk (EN). Beide vuurbollen werden door zeven camera’s in Nederland, België en Duitsland vastgelegd.

De eerste vuurbol verscheen om 22:01:01 UT boven het uiterste Noordwesten van Frankrijk. De vuurbol bereikte een maximale fotometrische helderheid van magnitude -11.22 op een hoogte van 87,7 km, zo’n 50 km ten westen van de stad Amiens in Noord Frankrijk. De vuurbol begon op een hoogte van 101,1 km op te lichten en doofde uit op een hoogte van 77,0 km. Dit soort hoogtes, hoog in de atmosfeer, wijst op een object met een hoge snelheid van kometaire oorsprong. De meteoroïde bewoog in een zeer langgerekte baan voordat hij met een snelheid van 51,4 km/s de dampkring binnendrong.
Opnamen van deze vuurbol werden verkregen vanuit Humain (B), Engelmanshoven (B), Benningbroek (NL), Bussloo (NL), Oostkapelle (NL), Ermelo (NL) en Herford (D). Het station te Herford had de grootste afstand tot de vuurbol: maar liefst 568 kilometer!

Enkele uren later verscheen een tweede vuurbol. Om 23:37:16 UT drong een grote meteoroïde de dampkring binnen boven het graafschap Norfolk, Verenigd Koninkrijk. Het object sloeg zeer steil in: de radiant lag op 84 graden hoogte. Deze vuurbol bereikte een maximale helderheid van magnitude -10,77 op een hoogte van 57,5 km. De vuurbol begon op een hoogte van 80,1 km op te lichten, slechts enkele kilometers hoger dan het uitdoofpunt van de eerste vuurbol, en doofde uit op een hoogte van 47,8 km.
Lagere oplicht- en uitdoofhoogtes in de atmosfeer komen overeen met een lagere snelheid. De intreesnelheid van deze vuurbol bedroeg 19,6 km/s.
De uitdoofhoogtes van beide vuurbollen impliceren, dat van beide objecten niets op de grond is neergekomen.

De grondtrajecten van de beide vuurbollen. De vuurbol boven de UK heeft maar een zeer kort grondtraject vanwege de bijna loodrechte inval.

De vuurbol van 22:01:01, gefotografeerd vanuit Benningbroek op een afstand van ruim 400 km. Foto: Jos Nijland.

De vuurbol van 22:01:01 gefotografeerd vanuit Ermelo, eveneens op ruim 400 km afstand. Foto: Koen Miskotte.

De vuurbol van 23:37:16 gefotografeerd vanuit Engelmanshoven op een afstand van 382 km. Foto: Jean Marie Biets.


Meteorenwaarnemer Koen Miskotte ontvangt Koninklijke Onderscheiding

Decoratie voor 45 jaar meteooronderzoek


‘… het heeft de majesteit behaagd….’ Waren vroeger de inleidende woorden bij de uitreiking van een Koninklijke Onderscheiding.
Tegenwoordig gaat het iets informeler maar de woorden die de Ermeloose burgemeester Hans van Daalen tijdens de lintjesregen van 2025 uitsprak naar onze meest actieve waarnemer Koen Miskotte, waren niet minder innemend en gemeend.
Koen, in het dagelijks leven banketbakker, was op 25-4 al om half drie uit de veren om een giga hoeveelheid oranje tompoucen te bakken voor zijn werkgever, bakkerij Wegerif. Hij kon toen nog niet weten, dat hij om half tien in zijn bakkerskloffie op het gemeentehuis van Ermelo zou staan omdat, zo stond in een mailtje, de burgemeester hoogstpersoonlijk wilde bedanken voor dat heerlijke gebak dat jaarlijks op het gemeentehuis wordt afgeleverd. Het geheim waar vele DMS’ers zich al meer dan een jaar op verkneukelden, was goed bewaard gebleven.
In zijn innemende toespraak roemde de burgemeester Koens inspanningen in 45 jaar visueel werk, vele tientallen ook internationale publicaties, waarvan de nodige van wetenschappelijk gehalte, Koens functie als Voorzitter van de Stichting Dutch Meteor Society en zijn bijdragen in het CAMS netwerk.
Vanwege het internationale karakter van Koens inspanningen werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
Een twaalftal DMS’ers en een aantal familieleden woonden de traditie van de uitreiking bij. Een royale bos bloemen completeerde de onderscheiding.

Burgemeester Hans van Baalen van Ermelo met de gedecoreerde.

Ridder Koen. Gefeliciteerd!


DMS voorjaarsbijeenkomst : 26 april 2025

Programma 26 april 2025, Bussloo


Op 26 april 2025 vindt weer de traditionele DMS voorjaarsbijeenkomst plaats op de Volkssterrenwacht Bussloo, Busslooselaan 2 in Voorst.
De sterrenwacht is vanaf 11 uur open voor bezoekers; we starten ons lezingenprogramma om 12:00 uur.
Het programma ziet er als volgt uit:

11:00 inloop

12:00 Koen Miskotte: 45 jaar Visueel werk (+uitloop en vragen stellen)

13:00 lunch. Voor broodjes, melk, karnemelk en beleg wordt gezorgd.
We vragen een bijdrage van € 7.50 voor de lunch en hierbij is inbegrepen een bijdrage voor het gebruik van de sterrenwacht.
Koffie en thee tegen VSB balieprijzen.

14:00 Marc de Lignie: Hybride sensor voor het beveiligen van allsky-systemen tegen regen

14:30 Felix Bettonvil: Verdere ontwikkelingen aan onze Allsky camera’s

15:00 pauze met een glas bubbels om 45 jaar Visueel Werk te vieren.
Groepsfoto.

15:45 Carl Johannink: Praktische ervaringen met ZCams

16:15  Peter Jenniskens: De oorsprong van onze meteorieten in de asteroïden gordel.
(+ uitloop + vragen stellen)

17:00 sluiting officiële gedeelte en napraten.

18:30 Onze tafels staan gereserveerd bij Texas Ribhouse, Beekzichtweg 38 Voorst. Afstand 4 km; 5 autominuten. De reservering is gedaan voor 16 vooraf betaalde aanmeldingen.


Privacy Settings
We use cookies to enhance your experience while using our website. If you are using our Services via a browser you can restrict, block or remove cookies through your web browser settings. We also use content and scripts from third parties that may use tracking technologies. You can selectively provide your consent below to allow such third party embeds. For complete information about the cookies we use, data we collect and how we process them, please check our Privacy Policy
Youtube
Consent to display content from - Youtube
Vimeo
Consent to display content from - Vimeo
Google Maps
Consent to display content from - Google