Maximum valt gunstig in 2023


Op 4 januari 2023 om 2 uur lokale tijd staat de Bootiden radiant op 30 graden hoogte in het noordoosten.
Bron: Stellarium.

Elk jaar op 3 of 4 januari hebben de Bootiden hun maximum. De zwerm wordt ook wel de Quadrantiden genoemd, naar het oude en niet meer erkende sterrenbeeld Quadrant. De officiële naam die de International Astromoical Uniun hanteert is overigens nog steeds Quadrantiden (officiële afkorting QUA). De zwerm is zichtbaar vanaf 25 december tot 15 januari. Het zijn medium snelle en vaak zwakke meteoren. Tijdens en na het maximum verschijnen dan wat meer heldere Bootiden. Het  hoogste deel van de activiteit duurt echter niet lang, waardoor de astronomische omstandigheden waaronder de zwerm zichtbaar is een belangrijke factor is die bepaald of je veel of weinig Bootiden zal zien. Vind het maximum plaats in de avonduren dan zie je maar ongeveer 10% van de activiteit. Vind het maximum plaats tegen de ochtend dan kun je 80-100 meteoren per uur tellen. Een en ander is natuurlijk ook afhankelijk van andere zaken zoals de staat van je ogen, lichthinder, donkerte van de sterrenhemel, bewolking of maanlicht.
Het schijnbare vluchtpunt (radiant) van de Bootiden is de hele nacht zichtbaar. Als het rond 18 UT (19 uur lokale tijd) donker genoeg is om te gaan waarnemen staat de radiant op 18 graden hoogte in het noordwesten. Daarna daalt deze radianthoogte tot 11 graden hoogte rond 20 UT ( 21 uur lokale tijd) om vervolgens langzaam weer in hoogte toe te nemen. Om 01 UT (02:00 uur lokale tijd) staat de radiant op 30 graden hoogte in het noordoosten. Voor het doen van nuttige waarnemingen is een minimale radianthoogte van 25 a 30 graden nodig. Tegen het begin van de schemering rond 6 UT (07:00 uur lokale tijd) staat de radiant op een hoogte van 71 graden.

Maximum valt gunstig

In 2023 wordt het maximum verwacht op 4 januari rond 03:40 UT. Dat is uitermate gunstig voor Nederland (en west Europa) omdat de radiant dan op 50 graden hoogte staat. De maximale ZHR van de Bootiden varieert nogal jaarlijks, in sommige jaren is dat 60-80, maar er zijn ook jaren dat de ZHR oploopt naar 150! In de praktijk betekend dit dat er 50 a 100 Bootiden per uur zichtbaar zullen zijn.
Er is echter een flinke dissonant in 2023: een bijna volle maan staat de hele nacht aan de hemel te tetteren waardoor de meestal zwakke Bootiden slecht zichtbaar zullen zijn. Maar bij een goed doorzichtige atmosfeer en een juiste waarneemrichting zullen nog leuke aantallen Bootiden zichtbaar zijn.

Zelf waarnemingen doen op 4 januari 2023

Omdat het maximum gunstig valt in combinatie met de radianthoogte is het het beste om te gaan  waarnemen vanaf 3 uur lokale tijd of als je een korte periode wil kijken rond het maximum (rond 5 uur lokale tijd). Kies de waarneemrichting zo dat de maan achter je staat. Kijk tussen door ook niet naar de maan of op je smartphone en zorg dat direct licht buiten je beeldveld is. Het felle licht zorgt ervoor dat je donkerte adaptie van je ogen weg is en het duurt 10-15 minuten voordat je ogen weer volledig aangepast zijn aan het donker. De maan staat in deze periode in het zuidwesten tot westen, dus een waarneemrichting tussen noordoost en oost is het meest optimale. Je hebt dan ook de radiant in de rand van je beeldveld. Kijk op 50 a 60 graden hoogte.
Zorg voor een vrij uitzicht, het liefst buiten de bebouwde kom, maar houd ook de veiligheid in de gaten. Ga bijvoorbeeld niet waarnemen op een parkeerplaats waar gedeald wordt. Waarnemen met meerdere personen is ook leuk! Ga je serieus waarnemen zorg dan wel dat je elkaar NIET beïnvloedt.
Zorg er ook voor dat je een ligstoel hebt want staand waarnemen levert meestal een pijnlijke nek op. Kleed je warm aan, zorg voor een luchtige laag in je kleding (isolatie!) zodat het lichaam warm blijft. Een warme muts of pet zorgt ervoor dat je hoofd warm blijft. Onderken het gevaar van onderkoeling!
Veel succes met het waarnemen!

Radiant posities voor de Bootiden. Bron: IMO