Radiant 2023-2
Radiant 2023-2 is uit en kan gedownload worden van de
DMS ftp-site.
In dit nummer ondermeer:
• De grote vuurbol van 27 mei 2023 om 1h09m11s UT
• Resultaten CAMS BeNeLux maart-mei 2023
• Midzomernachten deel 4 en voorjaarswaarnemingen
• Het DMS Small Camera Network deel 2
Superbolide boven Beieren op 26 juni 2023
Geen meteorieten neergekomen
Op 26 juni 2023 om 20:45:11 UT drong een meteoroïde met een massa van ongeveer 260 kilogram boven Beieren de atmosfeer binnen.
Deze bolide werd vanuit Tsjechië en Slowakije vastgelegd door automatische digitale all-sky vuurbolcamera’s en videocamera’s te Churáňov, Přimda, Ondřejov, Růžová, Kuchařovice, Červená, Lysá hora, Veselí nad Moravou en Hurbanov.
Naast de directe afbeeldingen en video’s, is ook het spectrum van de bolide vastgelegd.
Gedetailleerde opnamen van de bolide, waaruit onder andere het verloop van de fragmentatie kan worden bepaald, werden gemaakt door het FIPS-hi-speed videosysteem te Ondřejov. Bovendien werden het exacte verloop van de helderheid van de bolide en de absolute tijd van de passage vastgelegd door een aantal hi-speed fotometers (5000 registraties per seconde), die ook deel uitmaken van de camera’s op alle stations.
Uit al deze data zijn alle baan-, traject en fysische gegevens van deze buitengewoon heldere vuurbol met hoge nauwkeurigheid en betrouwbaarheid bepaald.
Baan en traject
De bolide begon te op te lichten op een hoogte van 100,8 km tussen de steden Ingolstadt en Regensburg en bereikte een maximale absolute helderheid van -17,4 magnitude (absolute helderheid gestandaardiseerd voor een eenheidsafstand van 100 km), trok over Neurenberg en doofde op een hoogte van 34,5 km uit ten westen van de stad Höchstadt. De aanvankelijke snelheid bedroeg 24,4 km/s en en de meteoroïde legde een lichtgevend traject van 133,9 km af in 6,4 seconden.
Tijdens de val vertoonde de superbolide vele opvlammingen ten gevolge van fragmentatie. Hij bereikte zijn maximale helderheid ten in een korte explosie op een hoogte van 56,1 km. Deze explosie gaf ongeveer 100 maal zo veel licht als de volle maan.
Vóór de botsing met de aarde draaide deze meteoroïde om de zon in een zeer excentrische ellipsbaan met een halve as van 2,25 AE met een inclinatie van 12 graden. De omloopstijd bedoeg 3,4 jaar.
Baan en structuur van de meteoproïde wijzen op een lid van de Jupiterfamilie.
Geen meteorieten neergekomen
Tijdens de tocht door de dampkring, vooral in het laatste derde deel, viel de relatief fragiele meteoroïde van komeetachtige oorsprong met een diameter van ongeveer 70-80 cm uiteen. Er is hoogstwaarschijnlijk geen significant fragment van de oorspronkelijke meteoroïde neergekomen dat een systematische zoektocht zou rechvaardigen.
Pavel Spurný
Vakgroep Interplanetaire Materie
Astronomisch Instituut, CAS, Ondřejov
De projectie van de vuurbol EN260623_204511 op het aardoppervlak. Netwerkstations in Tsjechië zijn weergegeven door witte vierkantjes met een zwart centrum
foto: Google/Astronomical Institute CAS.
Composiet beeld van de bolide EN260623_204511 uit een video-opname opgenomen vanuit Ondřejov. foto: Astronomisch Instituut CAS).
Uitsnedes van een gedetailleerde video-opname van de vuurbal EN260623_204511 gemaakt door het FIPS-volgsysteem te Ondřejov. Deze beelden worden gebruikt voor een meer gedetailleerd onderzoek van meteoroïdefragmentatie.
De relatieve tijd voor individuele beelden is gerelateerd aan de absolute tijd van 20:45:11 UT.
(afbeeldingen door Lukáš Shrbený, foto door het Astronomisch Instituut van het CAS).
De vuurbol van 4 juni 2023 om 22h10m03s UT
Fraaie vuurbol boven Zeeland
Op 4 juni om 22h10m04s UT lichtte een vuurbol op een hoogte van 79,7 km op boven de Noordzee en doofde een kleine 4 seconden later uit op een hoogte van 35,7 km boven het Zeeuwse Middelburg. De vuurbol bereikte een helderheid van magnitude -9,8 fotografisch.
Zes stations van het Europees Netwerk legden de vuurbol vast: EN901 Humain, EN902 Wilderen, EN905 Benningbroek, EN907 Oostkapelle , EN908 Ermelo en EN910 Ieper-Zillebeke.
Meteorietval onwaarschijnlijk
De hoge uitdoofhoogte van 36 km gecombineerd met de niet zo grote helderheid van deze vuurbol maakt een meteorietval zeer onwaarschijnlijk.
Atlas of Earth’s Meteor Showers pre-order
Verschijnt in oktober 2023
Het nieuwe standaardwerk ‘Atlas of Earth’s Meteor Showers’ van Peter Jenniskens verschijnt in oktober as.
Het kan nu in pre-order besteld worden, met een korting van 15%.

Meteoriet door dak van huis in New Jersey, USA
Waarschijnlijk enkelvoudige val
Op maandagmiddag 8 mei rond 13:15 plaatselijke tijd is een forse meteoriet (ca 15 x 10 cm) door het dak van een huis geslagen in het plaatsje Hopewell, New Jersey, USA.
De steen viel door het dak en het plafond en kwam neer op een houten vloer van een slaapkamer op de tweede etage.
Het huis was bewoond op het moment van de inslag, maar er is niemand gewond geraakt.
Marc Fries van NASA meldt op twitter:
Er is eigenlijk niets bekend van deze impact. Er zijn geen waarnemingen, geen GLM signalen en alleen wat vage radarbeelden waarvan niet kan worden vastgesteld of ze gerelateerd zijn aan deze val.
Waarschijnlijk betreft het een enkelvoudige val en de kans is klein dat er nog meer gevonden gaat worden.
Update 12 mei 2023
Inmiddels is een tweede stuk van de Hopewell meteoriet geborgen.
Na het doorklieven van dak en plafond stuiterde de meteoriet op de houten vloer opnieuw op tot tegen het plafond om vervolgens neer te komen. Zowel de vloer als het plafond tonen flinke beschadigingen.
Recent is tijdens het schoonmaken van de slaapkamer een meteorietfragmentje van 13,6 gram aangetroffen, dat bij een van de stuiteringen moet zijn afgebroken.
Nieuwe opstelling EN89 in gebruik genomen
Nieuwe all-sky opstelling in Herford
EN89 Herford
Jörg Strunk draait in het EN al jaren mee met diverse all-sky toestellen.
Tot voor kort was de digitale all-sky voorzien van een 4 mm Sigma fish-eye lens met een good-old roterende sector erboven. Vooral aan de randen wilden nog wel eens wat meteoortjes ontsnappen aan de onderbrekingen.
Op woensdag 3 mei is de nieuwe door Marco Verstraaten gebouwde all-sky op het dak geplaatst. Dit toestel is gebouwd zoals inmiddels al een flink aantal in ons netwerk: Canon 6D full frame camera, Sigma 8 mm fish-eye en ingebouwde LCD shutter met 16 onderbrekingen per seconde.
De camera is op de avond van 3 mei in gebruik gesteld.
Druk op het dak
Het is druk op het dak in Herford. Naast de nieuwe all-sky heeft ook een analoge camera nog een plekje. Deze is voorzien van een 35 mm fish-eye lens en maakt opnamen op 9×12 cm vlakfilms.
Verder bevinden zich op het dak nog een aantal CAMS toestellen en een all-sky-7 opstelling.
Post Herford is daarmee een belangrijke verbinding tussen de BeNeLux posten en de meest westelijke posten van het Tsjechische netwerk.
Meteoriet slaat gat in dak in Elmshorn (D)
Daglicht impact in Elmshorn (D) op 25-4-2023
Op 25 april 2023 om 12:14:24 UT werd een daglichtvuurbol waargenomen boven Duitsland (IMO).
De vuurbol werd gevolgd door de inslag van twee meteorieten in het Noordduitse Elmshorn. Het grootste stuk, 225 gram zwaar viel door het dak van een woning. Een tweede stuk kwam 500 meter verderop in een tuin terecht.
(bronnen IMO en www.noz.de)
Update 28-4-2023
Update 1-5-2023
Een gerucht kan inmiddels bevestigd worden: een derde fragment met een massa van 3,6 kg (!) heeft een gat van 40 cm diep geslagen in een particuliere voortuin.
De val van de meteoriet in het gazon is vastgelegd met de bel-camera van de voordeur!
De eigenaren van het huis wensen anoniem te blijven. Het adres is niet vrijgegeven. Het fragment is in veilige handen en zal tezamen met de andere twee gevonden fragmenten een museale bestemming krijgen.
Update 2-5-2023
In het weekend 29-30 april 2023 hebben verschillende teams zoekacties uitgevoerd in en rond Elmshorn. De zoekacties worden gecoördineerd door Dieter Heinlein.
Inmiddels zijn 13 fragmenten gevonden met een totale massa van ongeveer 6 kg.
In de media
hi-speed fotometer in gebruik genomen
Lichtcurven in hoge resolutie en fragmentatiegegevens
Hi-speed fotometer geplaatst
Op vrijdagmiddag 21 april 2023 is de eerste zelfstandig werkende hi-speed fotometer van de Tsjechische Academie van Wetenschappen geplaatst op het dak van het Zdenek Ceplecha observatorium te Winterswijk-Woold.
Twee delen
Het instrument bestaat uit twee delen: een video-camera met hoge resolutie, waarmee ook daglichtopnamen kunnen worden gemaakt, en een fotomultipliër unit. Mt de laatste kan de helderheid van een vuurbol 5000 maal per seconde worden gemeten. De grensmagnitude voor het instrument ligt, afhankelijk van de omstandigheden, tussen de -2 en -4.
Uit een nauwkeurige fotometrische curve kan de fragmentatie op verschillende hoogten bepaald worden. Hiermee kunnen strooivelden en posities van verschillende fragmenten met een veel hogere nauwkeurigheid bepaald worden. De techniek heeft zich meermalen bewegen, laatst nog met de impact van planetoïde 2023-CX1 boven Noord Frankrijk.
Het is de bedoeling om op enige termijn een tweede exemplaar te plaatsen bij één van de Benelux posten.
Eerste zelfstandig werkend instrument
Er zijn al langer meerdere fotometers van dit type in gebruik in het netwerk in centraal Europa. Echter, deze maken deel uit van het geïntegreerde systeem van een DAFO (Digital Autonomous Fireball Observatory).
Het nu in Woold geplaatste instrument is het eerste ‘losse onderdeel’ van een DAFO dat ontwikkeld is als zelfstandige unit. Met de ervaringen die met dit instrument worden opgedaan, zullen vervolgopstellingen worden gebouwd.
Eerste nacht in bedrijf: meteen succes
De nacht van 21 op 22 april 2023 was de eerste bedrijfsnacht van de nieuwe fotometeropstelling EN301.
Op 22 april om 1:05:05 UT verscheen vanuit Woold gezien een snelle sporadische meteoor met flares van ongeveer magnitude -4.
De meteoor werd trimultaan vastgelegd met station EN905 Benningbroek en EN908 te Ermelo (Koen Miskotte).
De eerste vanuit Woold opgenomen hi-resolution lichtcurve is daarmee een feit.
Vuurbollen op 17 en 18 april 2023
Simultaantreffers op all-sky netwerk
17 april 19h32m31s UT
Een vuurbol met absoluite fotometrische magnitude -13 verscheen op 17 april 2023 om 19h32m31s UT boven het Kanaal. De vuurbol werd gefotografeerd door twee statuions van het EN: EN905 Benningbroek en EN909 Twisk.
Het was nog diepe schemering en daardoor is de vuurbol maar op enkele camera’s zichtbaar. Helaas is de afstand tussen de beide stations gering en is de convergentiehoek erg klein. De tolerantie in de berekende radiant is derhalve erg groot.
De vuurbol begon op te lichten op een hoogte van 80 km en doofde uit op 54,8 km, precies halverwege de posten Oostkapelle en Ipswich boven het Kanaal.
De initiele snelheid bedroeg 18,7 +/- 0,13 km/s.
18 april 19h57m UT
Op 18 april 2023 rond 19h57m UT verscheen een zeer heldere en zeer trage vuurbol ten Noorden van ons land, waarschijnlijk boven de Wadden.
Direct na het verschijnen van de vuurbol kwamen de eerste foto’s van het EN netwerk al binnen. De vuurbol is in elk geval gefotografeerd vanuit Winterswijk-Woold EN900, Humain EN901, Terschelling EN903, Benningbroek EN905 en Ermelo EN908. Omdat het in het hele land helder was, zullen ongetwijfeld meer opnamen binnen komen.